سیستم خنک‌کننده خودرو یکی از مهم‌ترین اجزای اصلی در موتور خودرو است که در عملکرد خوردرو نقش موثری دارد. این سیستم علاوه‌بر این‌که موتور خودرو را خنک می‌کند در عملکرد و میزان بهره‌وری آن نیز نقش بسزایی دارد. بنابراین هر گونه خرابی در سیستم خنک کننده منجر به اختلال در عملکرد خودرو می‌شود که این امر آسیب‌های جدی‌تری را به خودرو وارد خواهد کرد. مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو یکی از مهم‌ترین مواردی است که در صورت بروز علائم خراب شدن این قطعه سریع باید دست به کار شوید و مشکلات مربوط به آن را رفع کنید.
آشنایی با سیستم خنک کننده خودرو
در سالیان دور خودروها بدین شکل طراحی نمی‌شدند و دارای سیستم خنک‌کننده نبودند اما اکنون وضعیت به طور کامل فرق می‌کند و همه ماشین‌ها دارای سیستم خنک‌کننده هستند. همه خودروها اعم از سبک یا سنگین که در جهان تولید می‌شوند همگی دارای سیستم خنک‌کننده با آب هستند. سیستم خنک‌کننده موتور خودرو با ایجاد دمای ایده‌آل و مناسب، موجب افزایش عملکرد و همچنین افزایش راندمان موتور و بهره‌وری از آن می‌شود. بنابراین عیب‌یابی مشکلات این سیستم اهمیت زیادی دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
اهمیت سیستم خنک کاری در کارکرد موتور
سیستم خنک‌کننده خودرو بازه استاندارد دما را نگه می‌دارد و عملکرد بهینه‌ای در پیشرانه‌های احتراق داخلی دارد. عواملی همچون شرایط جاده و مسیر، نحوه رانندگی، خراب شدن سیستم برق و جرقه‌زنی و تایرها موجب می‌شود تا دمای آب موتور خودرو بالا رود. بنابراین سیستم خنک‌کننده این وظیفه را دارد که دمای آب را متعادل کند. البته در طول زمان نیز مشکلات سیستم خودرو ممکن است نمایان شود که باید سریع مشکلات به وجود آمده در این سیستم را رفع کنید تا عملکرد خودرو مختل نشود.
علائم خرابی سیستم خنک‌کننده موتور خودرو
در صورت خراب شدن سیستم موتور خودرو، علائم و نشانه‌هایی در خودرو بروز خواهد کرد که نشان دهنده وجود مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو است. این علائم عبارتند از:
روشن شدن چراغ چک در خودرو
اگر چراغ چک خودرو روشن شود، سنسورهای خودرو با تشخیص مشکل و اطلاع دادن آن به کامپیوتر مرکزی موجب روشن کردن چراغ چک خودرو می‌شوند. البته یکی از مهم‌ترین دلایل روشن شدن چراغ چک خودرو گرمای بیش از حد موتور، مایعات اطراف آن و همچنین قطعات به کار رفته در آن است.
مصرف سوخت بالا با مسافت کم
یکی دیگر از نشانه‌های مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو، مصرف سوخت بالا در مسافت کم است. حرارت زیاد موتور بر عملکرد قطعات آن تاثیر منفی گذاشته و عملکرد آن را مختل خواهد کرد. در چنین شرایطی خودرو کنترل مناسبی نسبت به مصرف سوخت ندارد به همین دلیل در مسافت‌های کم نیز مصرف سوخت بالایی دارد.
خارج شدن دود سیاه از لوله اگزوز
با مصرف سوخت بالا و همچنین ارسال اشتباه اطلاعات از طرف سیستم خنک‌کننده موتور خودرو، امکان سوخته شدن در لوله اگزوز خودروها وجود دارد. بنابراین مصرف بالای سوخت و سوختن این قطعه باعث ایجاد دود سیاه از اگزوز خودرو می‌شود.
حرارت بالای موتور خودرو
با مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو، دمای موتور نیز افزایش پیدا می‌کند و از طرفی عملکرد سنسورها نیز مختل خواهد شد. فن برقی با چرخش مداوم پروانه‌های خود موجب خنک نگه داشتن این قطعه می‌شود. در صورت کار نکردن درست سنسورها نیز فن عملکرد خوبی از خود نشان نمی‌دهد.
مسدود شدن رادیاتور
اگر چه در مسیرهای هموار و سرپایینی‌ها هیچ مشکلی در رادیاتور به وجود نمی‌آید اما زمان عبور از مسیرهای سخت فشار زیادی را به موتور خودرو وارد می‌کند. در نتیجه موتور خودرو داغ می‌شود و مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو به وجود می‌آید. در ادامه نیز سوراخ رادیاتور جرم می‌گیرد و عبور آب نیز در آن کم‌تر می‌شود که در نتیجه، موتور خودرو داغ می‌کند. بنابراین بررسی کردن رادیاتور و اطمینان از سالم بودن آن توسط افراد کارشناس یا تعمیرکار اهمیت زیادی دارد. با بررسی کردن سیستم کل بهترین خدمات را از طرف تعمیرکار حرفه‌ای دریافت خواهید کرد.
قفل شدن ترموستات
برای این‌که تشخیص دهید که ترموستات خراب یا سالم است باید بدین شکل عمل کنید. زمانی که موتور خودرو روشن می‌باشد، با احتیاط دست‌های خود را به رادیاتور نزدیک کنید. اگر گرمایی را احساس نکردید بهتر است دست‌های خود را بر روی رادیاتور قرار دهید. بنابراین اگر در این زمان گرمایی را حس نکردید ولی آمپر خودرو چیزی دیگری را نشان دهد این امر نشان دهنده خراب شدن ترموستات و همچنین مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو است. در این زمان بهتر است موتور خودر را خاموش کنید و تا زمانی که سرد شود منتظر بمانید و در ادامه نیز این قطعه را تعویض کنید.
وجود هوا در سیستم خنک کننده خودرو
اگر هوا وارد سیستم خنک‌کننده موتور خودرو شود باعث مختل شدن عملکرد آن می‌شود و از طرفی موجب بروز مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو نیز می‌شود.
مراحل عیب‌یابی سیستم خنک‌کننده موتور
با به وجود آمدن مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو نوبت به انجام برخی از مراحل عیب‌یابی سیستم خنک‌کننده موتور خودرو می‌رسد. در ادامه این مراحل را بیان خواهیم کرد.
مرحله اول:
بهتر است در ابتدا سطح مایع، در سیستم خنک‌کننده را کنترل کنید. اما به این نکته دقت داشته باشید تا زمانی که خودرو گرم است این کار را انجام ندهید. در ابتدای کار اجازه دهید که خودرو سرد شود و در ادامه نیز درب رادیاتور را باز کنید. همچنین قطعات متصل به رادیاتور را هم بررسی کنید و در صورتی که سوراخی بر روی رادیاتور مشاهده کردید یعنی مایع درون آن نشت می‌کند به همین دلیل مقدار آن از مقدار اصلی کم‌تر خواهد بود.
مرحله دوم:
در این مرحله نیز برای تشخیص مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو باید فن‌های خودرو را هم بررسی کنید. در برخی از مواقع ممکن است سیم‌ها یا پیچ‌های آن خراب شده باشند که این امر موجب ضعیف کردن فن سیستم می‌شود. بنابراین بعد از این‌که سطح مایع در سیستم خنک‌کننده را بررسی کردید باید از سالم بودن فن‌ها نیز اطمینان حاصل کنید.
مرحله سوم:
بهترین کار این است که ترموستات را هم بررسی کنید به این دلیل که با گذشت زمان ترموستات دچار فرسودگی و مشکل خواهد شد. با خراب شدن این قطعه، دمای موتور خودرو نیز بالا می‌رود که در نتیجه باعث بروز مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو می‌شود.
نگهداری درست و سرویس‌دهی سیستم خنک‌کننده خودرو
برای این‌که از بروز مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو تا حد قابل توجهی جلوگیری کنیم بهترین کار این است که از آن به خوبی نگهداری کنیم. با توجه به این امر سرویس‌های دوره‌ای یک ساله بهترین گزینه هستند که شما می‌توانید طول عمر سیستم خنک‌کننده موتور خودرو را بالا ببرید. بنابراین در سرویس‌دهی سیستم خنک‌کننده موتور باید به این نکات توجه داشته باشید.
در ابتدای کار اتصالات مربوط به رادیاتور، گردش آب و شیلنگ‌ها را بررسی کنید و هر گونه نشتی، خرابی و پارگی در آن را بررسی و رفع کنید.
سخن پایانی
سیستم خنک کننده موتور خودرو یکی از قطعات اصلی در خودرو است که با به وجود آمدن مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو، آسیب‌های جدی به قطعات به کار رفته در خودرو وارد می‌شود که شما را متحمل هزینه‌های زیادتری خواهد کرد. بنابراین سرویس‌دهی مرتب این قطعه و دیگر قطعات هم‌جوار آن اهمیت زیادی دارد.
سوالات متداول برای مشکلات سیستم خنک‌کننده خودرو
- آیا استفاده از ضد یخ در تابستان ضرورت دارد؟
وجود ناخالصی و املاح موجب بالا رفتن دمای جوش در خودرو می‌شود به همین دلیل در تابستان نیز نیاز است از ضد یخ استفاده شود. - علت کار نکردن سیستم خنک‌کننده چیست؟
این مشکل می‌تواند ناشی از خرابی ترموستات، انسداد در رادیاتور، خرابی فن یا پمپ آب باشد که مانع از جریان یافتن مایع خنک‌کننده و اتلاف گرمای مورد نظر می‌شود. - چرا مایع خنک‌کننده من کم است اما نشتی ندارد؟
خنک کننده، مانند هر مایع دیگری، می‌تواند در طول زمان تبخیر شود. اگرچه این فرآیند به خصوص در سیستم خنک‌کننده بسته نسبتا کند است، اما می‌تواند منجر به از دست دادن تدریجی مایع خنک‌کننده بدون هیچ گونه نشتی قابل مشاهده شود. عواملی مانند دمای بالا و استفاده طولانی مدت از سیستم خنک‌کننده می‌تواند تبخیر را تسریع کند.
